3 Mart 2010 Çarşamba

Dizanteri Nedir ?

Dizanteri; şiddetli kanlı ishal ile karakterize olarak seyreden bir tür kalın bağırsak enfeksiyonudur, bulaşıcı ve salgın olan dizanteri hastalığı halk arasında kanlı basur olarak da bilinmektedir.Dizanteri nin iki ana şekli vardır, basilli dizanteri, amipli dizanteri.

Basilli dizanteri

Shigella grubu mikroplar tarafından meydana getirilir. Tek tük vak’alar halinde yurdumuzun her yerinde devamlı olarak vardır. Şartlar müsait olunca salgınlar da yapar. Dizanteri basilinin kaynağı insanlardır, direk temas veya su , besin gibi maddelerle dolaylı yoldan bulaşır. Hastanın dokunduğu çatal, kaşık, bardak, havlu, kapı tokmakları,wc musluklarında basiller söz konusudur.Dizanteriyi hafif geçirenler kolayca yayabilirler o yüzden toplu taşıma araçlarında, umumi tuvalatlerde dikkatli olmakta yarar vardır, hiçbir hastalık belirtisi olmaksızın dizanteri mikrobu taşıyıcılarıda vardır.Özellikle dizanteri yayılmasında karasinekler büyük rol oynar. Genelde dizateri salgınları yaz aylarında çıkar, denize dökülen lağımlardan karışan basillerle plajlarda enfeksiyon kapmak mümkündür, dizanteri her cins insan da ve heryaşta görülebilen bir enfeksiyondur. Kuluçka süresi ortalama 3-6 gün arasında değişir.

Basilli dizanteri belirtileri
Ani olarak baş ağrısı, halsizlik, kusma, titreme, yüksek ateş, karın ağrısı ile birlikte, kan, cerahat, balgam içeren ishal başlar. Hastalık ilerledikçe dil şişer,
hazımsızlık ortaya çıkar, idrar yaparken yanma, bazı durumlarda durdurulmayan hıçkırık oluşur. Hastalığın 2.-3. gününde tansiyon düşer, nabız sayısı artar.

Çocuklarda ise sinir sistemi belirtileri fazladır, huzursuzluk durgunluk, su kaybı, havaleyle seyreder. Erişkinlerde 10-15 surer, müzminleşen dizanteri ise gelip geçici tedavilerle senelerce sürebilir.
Dispeptik müzmin dizanteri
Büyük abdestte kan ve balgam kaybolduğu halde ishal devam eder, besinlerin hazmedilmemesi söz konusudur, kalın bağırsakta ülserli ve kanayan noktalar vardır.
Komplikasyonlar;
Makat çevresi apseleri, prolapsus ani, idrar kesesi iltihabı, dizanteri romatizması, göz kapağı mukozasının iltihabı konjiktivit, kaslarda nadir olarak felç görülebilir. Ölüm oranı %5 -10 arasındadır, çocuk ve yaşlılarda daha fazladır.
Basilli dizanteri tipik belirtileri ile kolayca tanınır. Fakat amipli dizanteriden klinik belirtileri ile ayırt edilemez. Kesin teşhis, büyük abdestten kültür yaparak dizanteri basilini üretmekle konulur.

Tedavi

Hataneye yatıralarak hasta yatak istirahatine alınır, önce beslenmesi ayarlanır. Bol sıvı verilir. Hasta pirinç çorbası ile beslenir. Posa bırakan gıdalar verilmez (sebze, meyve gibi). Midede azalmış bulunan hidroklorik asit, limonata şeklinde veya özel ilaçlarla tamamlanır. Yemekten sonra, sindirim enzimleri ihtiva eden ilaçlar verilir. Yiyebilen hastalara ekşi elmaların rendesi faydalıdır. Şiddetli ağrılara karşı; karın üzerine sıcak su torbaları ve termofor koymak iyi gelir, geceleri ilaç verilir. Tedavide ilaç en mühimi, direk basil üzerine etkili olan ilaçlar uygulanmaktadır.
Korunma
Sular klorlanır, sütler iyi kaynatılır veya pastorize edilir, çiğ sebze ve meyveler temzi ve bol su ile yıkanır.Salgın sırasında çiğ sebze ve meyve yenmemelidir. Besinler karasinek lerden korunmalı, el temizliğine, mutfak temizliğine, tuvalet temizliğine dikkat edilmelidir.Korunmada yaygın olan bir aşı yoktur.

Amipli dizanteri
Entamoeba histolytica ismi verilen bir amip tarafından meydana getirilen, dizanteri şeklidir. Bu amip, insanlara ait bir parazittir. Bunun bir canlı hareketli şekli, bir de kist şekli vardır. Tabiatta ancak kist şeklinde bulunur. Amipli dizanteri tropik ve subtropik iklim bölgesinde yaygındır. Birinci Cihan Savaşında Mısır’daki kamplarda esir kalan er ve subaylarımızla yurdumuza gelmiş ve Anadolu’nun soğuk sıcak her bölgesine yayılmıştır.Canlı şekli dayanıksız olduğundan, bulaşmada önemli değildir. Su, çiğ yenen besinler ve karasinek ler hastalığın bulaşmasında rolü büyüktür. Amipli dizanteri tek tük rastlanan bir hastalıktır, basilli dizanteri gibi salgınlara pek yol açmaz.
Ağızdan alınan kistler, doku içinde ilerler bağırsakta ülsere neden olur, apselere yol açabilir.Amipli dizanteri genellikle kistler alındıktan 8-10 gün sonra ortaya çıkmaktadır.

Belirtileri

Derecesi iklime, kişinin bünyesine ve amibin cinsine göre değişiklikler gösterir. Had amipli dizanteri, hastalığın klasik şeklidir. Belirtiler basilli dizanteriye benzer. Farklı olarak, bunda genellikle ateş yoktur. Ancak barsakta gelişen diğer bir enfeksiyon veya karaciğer apsesi gibi bir komplikasyon olursa ateş yükselir. Hafif belirtiler ve nöbetlerle tanınmayan amipli dizanteri veya had safhadayken yeterli tedavi görmeyen veya hiçbir hekim tarafından müdahale edilmeyen vak’alar müzminleşir. Amip hali denen hafif hastalık, müzmin dizanterinin meydana gelmesinin başta gelen sebeplerindendir.

Komplikasyonları: Barsak gangrenleri, barsak kanamaları ve delinmeleri, barsakta kanser gelişimi, hepatit karaciğer iltihabı karaciğer absesi ve diğer organ abseleri sayılabilir. Amipli dizanteri; ishal yapan diğer hastalıklarla ve en çok da basilli dizanteri ile karışır. Kesin teşhis; büyük abdestten alınan bir parçanın mikroskopla incelenip, amiplerin görülmesiyle olur. Tedavisi ve korunması basilli dizanteri gibidir.

0 yorum:

Yorum Gönder

 

©2010 Ne Nedir ? | by Siteler